در سال ۱۴۰۳ صنعت خودروسازی ایران با ثبت رشد تولید، خصوصی‌سازی ایران‌خودرو و افزایش سرمایه قابل توجه، یکی از تحولات مهم بازار سرمایه را رقم زد. کارشناسان معتقدند با کاهش تحریم‌ها و ورود فناوری‌های نوین، این صنعت می‌تواند در سال ۱۴۰۴ به جایگاهی بالاتر دست یابد و نقش‌آفرینی جدی‌تری در صادرات و رشد اقتصادی کشور داشته باشد.
پایگاه خبری شاخص بازار: صنعت خودروسازی، هشتمین صنعت بزرگ بازار سرمایه ایران، در سال 1403 با ارزشی معادل 331 هزار و 393 میلیارد تومان جایگاه مهمی در بورس ایفا کرد. این صنعت از معدود صنایع بزرگ و مهم بازار سرمایه بوده که میزان تولید آن در سال 1403 نسبت به سال 1402 کمی افزایش یافته است.
جدول زیر این مسئله را به‌خوبی نشان می‌دهد.
خصوصی‌سازی ایران‌خودرو و امید به رفع تحریم‌ها؛ جرقه‌ای برای احیای صنعت خودروسازی در 1404
مهمترین شرکت خودرویی بازار سرمایه، شرکت ایران‌خودرو است که در سال 1403 اتفاقات مهمی را پشت سر گذاشت. این شرکت با توجه به زیان انباشته‌ای که داشت، به‌منظور خروج از شمول ماده 141 قانون تجارت، تصمیم به افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌های خود گرفت.
همچنین پس از کش‌وقوس‌های فراوان، مالکیت این شرکت به شرکت کروز واگذار شد. این اتفاق، به معنای واگذاری ایران‌خودرو به بخش خصوصی پس از 45 سال، با حمایت وزیر وقت اقتصاد، عبدالناصر همتی، بود.
بر اساس گزارشی که از مجمع ایران‌خودرو منتشر شد، افزایش سرمایه این شرکت از مبلغ 30 هزار و 165 میلیارد تومان به 256 هزار و 374 میلیارد تومان در تاریخ 31 فروردین 1404 به ثبت رسید.
با توجه به خصوصی‌سازی ایران‌خودرو، می‌توان امیدوار بود که این شرکت از سیاست‌های فاجعه‌بار قیمت‌گذاری دستوری که همواره توسط دولت‌ها اعمال شده، خارج شود؛ امری که می‌تواند منجر به کاهش زیان این شرکت شود.
به‌طور کلی، افزایش قیمت کارخانه‌ای محصولات ایران‌خودرو، موجب افزایش انگیزه تولید می‌شود؛ عاملی که در نهایت می‌تواند منجر به افزایش حجم تولید خودرو در کشور شود.
یکی از موضوعاتی که می‌تواند آینده صنعت خودروی ایران را بهبود بخشد، کاهش تحریم‌ها است. کاهش تحریم‌ها می‌تواند زمینه‌ساز افزایش سرمایه‌گذاری خارجی و ورود فناوری‌های نوین به صنعت خودروسازی باشد.
آخرین باری که درآمد عملیاتی دو غول خودروسازی کشور یعنی ایران‌خودرو و سایپا از هزینه‌های آنها بیشتر بود، مربوط به سال 1396، یعنی دوران برقراری برجام بود. اما از سال 1397 و با خروج آمریکا از برجام، این دو شرکت بار دیگر زیان‌ده شدند.
در تجربه برجام دیدیم که نخستین قرارداد همکاری بین یک شرکت خارجی و یک شرکت ایرانی، در صنعت خودروسازی و با شرکت ایران‌خودرو به امضا رسید؛ این شرکت موفق شد قراردادی با شرکت فرانسوی پژو منعقد کند.
بدون تردید، در صورت رفع تحریم‌ها همچون سال 1394، خودروسازان ایرانی قادر خواهند بود مجدداً با شرکت‌های معتبر بین‌المللی همکاری کرده و از این طریق فناوری‌های روز را وارد کشور کنند. این امر، موجب افزایش کیفیت و کمیت تولید و همچنین توسعه صادرات خواهد شد.
همچنین ایران‌خودرو و سایپا در سال 1402 به ترتیب، 2 هزار و 139 دستگاه و 3 هزار و 220 دستگاه خودرو صادر کردند و کل فروش صادراتی این دو شرکت کمتر از 34 میلیون دلار بوده است.
اگرچه رفع تحریم‌ها فرصت‌های زیادی برای صنعت خودروسازی فراهم می‌کند، اما بدون اصلاحات ساختاری، کاهش بوروکراسی، بهبود مدیریت و توسعه فناوری‌های داخلی، نمی‌توان انتظار تحول اساسی داشت. توافق می‌تواند زمینه‌ساز این اصلاحات باشد، اما موفقیت آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و همکاری همه‌جانبه است.
در نهایت با توجه به افزایش سرمایه 750 درصدی ایران‌خودرو، واگذاری آن به بخش خصوصی در سال 1403 و امید به رفع تحریم‌های اقتصادی، می‌توان چشم‌انداز روشنی برای نماد «خودرو» در سال 1404 متصور بود.