طلوع «آفتاب شرق» از اصفهان

به باور صاحبنظران، گشایش بزرگترین نیروگاه خورشیدی کشور در شرق اصفهان، نه‌تنها یک دستاورد ملی بلکه نمادی آغاز سیر تحولی است که می‌تواند آینده انرژی ایران را دگرگون سازد و گامی بلند در راستای توسعه پایدار و تغییر راهبردی نگرش به توسعه و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در کشورمان باشد.

«آفتاب شرق»، بیستمین نیروگاه بزرگ جهان

نصف جهان، این بار با نیروگاه آفتاب شرق، نامش را بر سر زبان‌ها انداخت و با گشایش آن که بزرگترین نیروگاه خورشیدی کشور و بیستمین نیروگاه بزرگ جهان محسوب می‌شود، گامی بلند در راه توسعه پایدار و استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر برداشت.

بیستم تیرماه، هنگامی که طلیعه زرین آفتاب بر پهنه کویر شرق اصفهان تابید، روزی تاریخی در صنعت انرژی تجدیدپذیر ایران رقم خورد و با حضور برخط ریاست جمهوری اسلامی ایران، وزیر صنعت، معدن و تجارت و جمعی از مسوولان ملی و استانی، بزرگترین نیروگاه خورشیدی کشور در منطقه «کوهپایه» اصفهان افتتاح شد، رویدادی که استاندار این دیار، آن را نقطه عطفی در مسیر پیشرفت انرژی‌های تجدیدپذیر ایران می‌داند.

مهدی جمالی‌نژاد در این پیوند به ایرنا گفت: نیروگاه خورشیدی آفتاب شرق بیستمین نیروگاه بزرگ جهان است و راه‌اندازی آن نشان‌دهنده تعهد استان به انرژی‌های پایدار، استقلال انرژی و اهداف زیست‌ محیطی است.

وی با اشاره به وسعت یک‌هزار و 200 هکتاری این نیروگاه، از به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته مانند پنل‌های خورشیدی دو وجهی و ردیاب‌های نور خورشید در این پروژه خبر داد و افزود: ظرفیت تولید این نیروگاه به 660 وات می‌رسد که از بالاترین توان‌ تولیدی در جهان است.

وی گفت: اصفهان با پروژه‌های کلیدی مانند نیروگاه 600 مگاواتی آفتاب شرق، در زمینه انرژی های تجدیدپذیر حتی از تهران نیز پیشی گرفته است.

جمالی‌نژاد، انرژی خورشیدی را یکی از سه اولویت اصلی استان، در کنار هوش مصنوعی و گردشگری عنوان و ابراز امیدواری کرد که با توسعه این پروژه‌ها، اصفهان نقش کلیدی در تأمین انرژی پاک کشور ایفاء کند.

استاندار اصفهان به دغدغه‌مندی مردم این استان در باره مسائل حیاتی مانند آب، هوا و انرژی اشاره و خاطرنشان کرد: مردم اصفهان همواره پیگیر حقوق خود هستند و این مطالبه‌گری برای ما ارزشمند است.

وی از مسوولان خواست تا در زمینه فرهنگ‌سازی و شفاف‌سازی گزارش‌های مربوط به انرژی و سایر حوزه‌ها، پاسخگو باشند.


از رتبه سوم تا صدرنشینی؛ اصفهان چگونه پیشتاز شد؟

استاندار اصفهان در عین حال یادآور شد: در ابتدای دولت سیزدهم، استان اصفهان در حوزه تولید برق خورشیدی رتبه سوم کشور را داشت، اما با تلاش‌ها و پیگیری‌های جدی در یک سال اخیر، اکنون رتبه نخست کشور را از آنِ خود کرده است.

جمالی‌نژاد اضافه کرد: در حال حاضر 240 مگاوات برق خورشیدی در اصفهان به شبکه سراسری متصل شده است و بر اساس هدفگذاری صورت‌ گرفته، این عدد تا سال 1407 به پنج هزارو 300 مگاوات خواهد رسید.

وی خاطرنشان کرد: تاکنون تفاهمنامه‌هایی به ظرفیت 7560 مگاوات منعقد شده است که نشان از عزم جدی برای توسعه انرژی پاک در استان دارد و تا هفته دولت 74 مگاوات و تا دهه فجر سال‌جاری نیز 397 مگاوات دیگر به بهره‌برداری خواهد رسید.

وی یادآور شد: از مهمترین پروژه‌های در حال بهره‌برداری، نیروگاه خورشیدی عظیم فولاد مبارکه است که با هدفگذاری 600 مگاواتی، گامی مؤثر در تأمین انرژی صنعت فولاد خواهد بود و در گام نخست 120 مگاوات از این نیروگاه وارد مدار می‌شود و تا پایان سال نیز ظرفیت آن به 300 مگاوات خواهد رسید.

استاندار اصفهان تصریح کرد: این خطه رکورددار نصب پنل خورشیدی با سهم 14.4 درصدی از کل کشور است و در حالی که ظرفیت پنل نصب‌ شده در کل ایران یک‌هزار و 701 مگاوات است، این رقم در اصفهان 2 هزار و 646 مگاوات و معادل 14.4 درصد از ظرفیت کل کشور محسوب می‌شود.

وی اضافه کرد: اصفهان با ورود به تولید انرژی برق خورشیدی، ظرفیت‌های بسیار خوبی دارد و در شرق استان، بخش بخار نیروگاه جنوب اصفهان و بخش بخار نیروگاه فولاد مبارکه با ظرفیت پنج هزار مگاوات تکمیل شده است.

مقام عالی دولت در دیار نصف جهان با تاکید بر جایگاه ممتاز این استان در تولید انرژی خورشیدی کشور گفت: تولید این انرژی خورشیدی در کل کشور در بهار سال گذشته 265 گیگاوات ساعت و سهم استان ما در این مدت 20 درصد بود که با رشد 275 درصدی نسبت به سال گذشته همراه است.

وی ادامه داد: این آمار نشان‌دهنده توجیه‌پذیری نصب سامانه‌های خورشیدی در اصفهان است و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال، 354 مگاوات نیروگاه دیگر در منتطقه به بهره‌برداری برسد و سهم استان به 25 درصد از کل تولید انرژی خورشیدی ایران برسد.

جمالی‌نژاد با اشاره به اولویت‌های استان به سه محور گردشگری، هوش مصنوعی و انرژی‌های خورشیدی اشاره کرد و گفت: با توجه به گلایه‌ برخی شهروندان اصفهانی در باره قطعی برق استان در مقایسه با سایر استان‌ها از تمام مدیران برق منطقه خواسته‌ شده است که حفظ پایداری شبکه سراسری را در اولویت اصلی قرار دهند و این موضوع را به‌دقت بررسی و با سایر استان‌ها مقایسه کنند تا حقی از اصفهان ضایع نشود.

وی با تاکید به چانه‌زنی مدیران اصفهان برای تأمین برق گفت: استان ما با سهم 11.5 درصدی از صنعت کشور، جایگاه مهمی در اقتصاد ملی دارد و باید به عدالت در تأمین برق برای این استان توجه شود.


لزوم مشارکت صنایع بزرگ در تامین انرژی‌های تجدیدپذیر

نایب‌ رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز در این پیوند به ایرنا گفت: اهمیت اجرای پروژه‌ نیروگاه 600 مگاواتی توسط صنایع بسیار بالاست و دولت‌ها از جمله دولت فعلی و دولت‌های قبلی، از صنایع بزرگ خواسته‌اند تا خودشان برای تأمین برق موردنیازشان، سرمایه‌گذاری کنند.

مهدی طغیانی ادامه داد: حرکت فولاد مبارکه در راه‌اندازی بزرگترین نیروگاه‌ خورشیدی کشور یک اقدام مثبت است، با این حال، باید توجه داشته باشیم که این سرمایه‌گذاری‌ها باید با استفاده صحیح از برق، چه در صنعت و چه در مصارف خانگی و تجاری همراه باشد.

وی اظهارداشت: اگر سرعت رشد مصرف برق به همین منوال ادامه یابد، ممکن است روند توسعه‌ها در کشور پاسخگو نباشند؛ بنابراین، باید مدیریت دقیقی بر مصرف داشته باشیم و سرعت رشد آن متناسب با سرعت رشد تولید کالا و خدمات باشد.

طغیانی همچنین به چالش‌های فنی موجود در توسعه مزارع خورشیدی اشاره کرد و گفت: پنل‌های خورشیدی با مشکلاتی مواجه است و یکی از چالش‌های مهم، شبکه انتقال برق تولیدی به شبکه‌های سراسری است، تجهیزاتی که برای انتقال برق خورشیدی نیاز است، اما هنوز بطورکامل فراهم نشده است که البته ارائه پیشنهادهای دانشگاه‌ها در این زمینه می‌تواند کمک‌کننده باشد.


سرانه مصرف انرژی در ایران 2 برابر میانگین جهانی است

این در حالیست که نایب رئیس هیأت مدیره انجمن علمی انرژی خورشیدی ایران به رسانه‌ها گفته است: سرانه مصرف انرژی در ایران 2 برابر میانگین جهانی و چهار برابر کشورهای توسعه‌یافته است که این آمار نشان می‌دهد جایگزینی انرژی‌های تجدیدپذیر بویژه انرژی خورشیدی، ضرورتی انکارناپذیر برای کشور است.

محمدرضا طلایی با اشاره به چالش‌های موجود در راه توسعه انرژی خورشیدی تصریح کرد: با وجود رشد جهانی استفاده از انرژی خورشیدی، در کشور ما هزینه‌ بالا و ریسک‌ سرمایه‌گذاری موجب شده است بخش خصوصی از این کار استقبال چندانی بعمل نیاورد.

وی ورود فولاد مبارکه به این عرصه را ستود و گفت: ورود یکی از بزرگترین صنایع تولیدی کشور به حوزه نیروگاه‌های خورشیدی، اقدامی الهامبخش و اعتمادساز است که می‌تواند مُشوقی جدی برای سایر صنایع و سرمایه‌گذاران باشد.

طلایی با تأکید بر اهمیت این پروژه در سطح بین‌المللی افزود: احداث نیروگاه خورشیدی با ظرفیت 600 مگاوات توسط فولاد مبارکه، نه‌تنها در داخل بلکه در سطح بین‌المللی نیز اقدامی قابل تحسین تلقی می‌شود.

نایب رئیس هیأت مدیره انجمن علمی انرژی خورشیدی ایران، این پروژه را اقدامی مبارک برای صنعت و کشور دانست و ابراز امیدواری کرد: اجرای آن الگویی موفق برای توسعه پایدار و سیاستگذاری انرژی در کشور باشد.


قطعی‌های برق به صنعت و مردم خسارت وارد می‌کند

استاندار اصفهان در همین پیوند با اشاره به خسارات ناشی از قطعی‌ مکرر برق به صنعتگران و شهروندان،بر لزوم پیگیری سهم عادلانه اصفهان در توزیع برق کشور تأکید کرد و گفت: قطع برق و خسارات ناشی از آن به مردم و صنعتگران قابل کتمان نیست، اما باید مطمئن باشیم که اصفهان در نظام توزیع برق از استان‌های دیگر عقب نماند.

وی با بیان‌اینکه مدیران حوزه برق باید به دغدغه‌های استان توجه ویژه داشته باشند، افزود: هر مسوولی در هر بخشی باید با غیرت و تعصب از حقوق استان دفاع کند و ما نه اجازه ظلم به اصفهان را می‌دهیم و نه به دیگر استان‌ها ظلم می‌کنیم.

استاندار اصفهان همچنین با اشاره به حساسیت موضوع برق در استان‌های مهمی مانند خراسان رضوی و اصفهان خاطرنشان کرد: این نگرانی وجود دارد که استان‌هایی مانند اصفهان در توزیع برق دچار کم‌توجهی شوند و این مطالبه‌ای عمومی است و من به‌عنوان مدیر استان، آن را پیگیری می‌کنم.

وی تاکید کرد: با هماهنگی وزارت نیرو و شرکت توانیر، این موضوع در سطح ملی پیگیری می‌شود زیرا نگرانی‌ در باره قطعی برق در اصفهان با تأکید بر حمایت از مشاغل آسیب‌پذیر همخوان نیست و در این زمینه دغدغه‌های جدی در باره تأثیر قطع برق بر مشاغل آسیب‌پذیر مانند کشاورزان، صنایع کوچک و خانوارها مطرح شده است.

جمالی‌نژاد بیان کرد: قطع برق در برخی مناطق صنعتی و کشاورزی اصفهان بویژه در شرایط خشکسالی،خسارت قابل توجهی به همراه داشته و به‌عنوان مثال، کشاورزان ما با مشکل قطع برق چاه‌ها در زمان‌ حیاتی آبیاری یا صنایع کوچک در شهرک‌های صنعتی استان با اختلال در فعالیت‌ خود به‌دلیل قطعی‌ طولانی‌مدت انرژی مواجه شده‌اند.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر، برخی نگرانی‌ها هم در باره نبود شفافیت در توزیع قطعی برق بین استان‌های مختلف مطرح شده است که درخواست ما این است که علاوه بر پیگیری مدیریت استان، مسولان وزارت نیرو و توزیع برق هم با روشنگری و اتخاذ تدابیر مناسب، از ایجاد ذهنیت‌ نادرست در میان مردم جلوگیری و این موضوع را پیگیری کنند.

استاندار اصفهان گفت: بر اساس آمار ارائه شده، کاهش مصرف برق در ساعات اداری و غیراداری نسبت به سال گذشته به ترتیب 30 و 70 درصد بوده است، اما همچنان نیاز به توجه ویژه به بخش‌های آسیب‌پذیر مانند کشاورزی و صنایع کوچک احساس می‌شود.


پروژه نیروگاه خورشیدی آفتاب شرق در زمینی به مساحت یک هزار و 200 هکتار و با ظرفیت نهایی 600 مگاوات در پنج زون 120 مگاواتی در حال اجرا است و گام(فاز) نخست آن پنچشنبه، 19 تیر با حضور ویدئو کنفرانسی رییس جمهور، افتتاح شد.

نصب، راه‌اندازی و سنکرون 11 تجهیز «MVTS» تنها 15 روز پس از ورود به سایت، نصب 60 مگاوات استراکچر و پنل طی 2 ماه پس از ورود تجهیزات به سایت، رکورد عملیات پایل‌کوبی با نصب 693 عدد پایل در یک روز، رکورد عملیات نصب میز به تعداد 63 عدد معادل 3.4 مگاوات در یک روز و رکورد عملیات نصب پنل به تعداد سه هزار و 876 عدد معادل 2.7 مگاوات در یک روز، از جمله رکوردهای بدست آمده در زمینه احداث 120 مگاوات نخست این نیروگاه خورشیدی محسوب می‌شود.

طرح ساخت نیروگاه خورشیدی آفتاب شرق، از سال 1402 توسط گروه فولاد مبارکه به‌منظور تامین بخشی از برق مصرفی خود و کاهش فشار بر شبکه سراسری، در دستور کار قرار گرفت.

این پروژه در منطقه‌ای با تابش بالا و مناسب خورشیدی طراحی و با هدف بهره‌گیری از توان داخلی در طراحی، ساخت و راه‌اندازی شد.

در افق نهایی، با بهره‌برداری کامل از تمام فازها، آفتاب شرق به یکی از بزرگترین نیروگاه‌های خورشیدی خاورمیانه تبدیل خواهد شد.