شبیه‌سازی، سلول‌های بنیادی و درمان ناباروری گام جهادی رویان در رفع نیازهای جامعه

پایگاه خبری شاخص بازار: احمد وثوق روز سه‌شنبه در گفت‌وگویی، درباره فعالیت جهاد دانشگاهی و پژوهشگاه رویان در آستانه چهل و پنج سالگی تاسیس این نهاد علمی که اکنون در چه نقطه‌ای از اهداف تعریف‌شده قرار دارد، گفت: در پژوهشگاه، فارغ از تحقق اهداف پیش‌بینی‌شده، به توفیق‌های قابل توجهی در زمینه‌های دانش سلول‌های بنیادی، شبیه‌سازی و طب بازساختی نائل شدیم.

وی در این زمینه به پیشینه شروع دانش سلول‌های بنیادی در کشور پرداخت و گفت: سلول‌های بنیادی انواع مختلفی دارد اما شروع آن، داستان سلول‌های بنیادی خون‌ساز و پیوند مغز استخوان است که توسط دکتر اردشیر قوام‌زاده انجام شد و در ادامه این تحقیقات در سال 2004 میلادی، پژوهشگاه رویان به جمع معدود کشورهای تولیدکننده سلول‌های بنیادی جنینی انسان پیوست.

معاون خدمات تخصصی و درمان پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی ادامه داد: توسعه تکنولوژی سلول‌های بنیادی در ایران نیز توسط دانشمندان بزرگی چون زنده‌یاد دکتر سعید کاظمی آشتیانی، بنیانگذار پژوهشگاه رویان و پس از اولین خطوط تولید سلول‌های بنیادی جنینی انسانی توسط دکتر حسین بهاروند شروع شد و پس از آن بود که این دانش در کشور نهادینه شد و استفاده بالینی و پژوهشی از این سلول‌ها جایگاه ویژه‌ای یافت.

شبیه‌سازی، سلول‌های بنیادی، درمان ناباروری

وثوق با بیان اینکه اکنون از 23 کشور برای درمان ناباروری به پژوهشگاه رویان مراجعه می‌کنند، شبیه‌سازی، سلول‌های بنیادی، درمان ناباروری و انتشار مقاله‌های علمی در مجلات معتبر بین‌المللی را از جمله افتخارات و دستاوردهای پژوهشکده زیست‌فناوری رویان ذکر کرد و گفت: میزان موفقیت در درمان زوج‌های نابارور در مجموعه رویان، قابل مقایسه و رقابت با بهترین مراکز دنیاست و شاهد این قضیه، آمارهایی است که مرتب منتشر و پایش می‌شود.

وی در تکمیل این بخش از پاسخ خود گفت: در زمینه درمان ناباروری هم خارج از تصور توانستیم موفقیت‌های خوبی را کسب کنیم به طوری‌که آمارهای ما با آمار کشورهای پیشرفته اروپا و آمریکا مطابقت دارد. پیشرفت محققان کشور در عرصه پزشکی تولیدمثل، نام ایران را در فهرست کشورهای پیشرو در تولید علم و ارائه خدمات تخصصی در زمینه ناباروری ثبت کرده است.

گام بزرگ رویان در علوم سلولی

تلاش‌ رویان در آینده نزدیک،ایفای نقش بزرگتر و بهتری در ارتقای سلامت جامعه و بشریت و در اعتلای نظام جمهوری اسلامی ایران است که به مرور اطلاع رسانی می‌شود.معاون خدمات تخصصی‌ و درمان پژوهشگاه رویان در پاسخ به این که این مرکز پژوهشی در چشم‌انداز بلندمدت جهاد دانشگاهی تا چه میزان توانسته به اهداف مورد نظر خود دست یابد، اظهار داشت: توانستیم نسبت به اهدافی که در شروع تاسیس پژوهشگاه داشتیم، گام‌های بزرگتری را هم در عرصه دانش‌ و تحقیقات روز دنیا در زمینه علوم سلولی برداریم و هم در بین مراکز درمان ناباروری و پزشکی تولید مثل و مراکزی که در زمینه دانش بنیادی فعال هستند، جایگاه مناسبی کسب کنیم و اکنون همراه با خیلی از مراکز معتبر تحقیقاتی دنیا در حال فعالیت هستیم.

گسترش فعالیت‌ها در ژن‌درمانی و تولید محصولات بیولوژیک

وی به گسترش فعالیت‌های رویان در حوزه‌های سلول‌درمانی، ژن‌درمانی و تولید محصولات بیولوژیک اشاره کرد و گفت: درخواست‌هایی از کشورهای مختلف برای تولید محصولات بیولوژیک خود در خارج از ایران دریافت کرده‌ایم. همچنین، در زمینه ذخیره سلول‌های بنیادی خون بند ناف، درخواست‌هایی از کشورهای آسیایی، آفریقایی و همسایه داریم تا بانک‌های مشابهی در آنجا راه‌اندازی کنیم. هدف ما این است که دانش و تجربیات خود را در اختیار جامعه جهانی قرار دهیم و به پیشرفت علم در سطح بین‌المللی کمک کنیم.

بدون چالش نمی‌توان فعالیت کرد

معاون خدمات تخصصی پژوهشگاه رویان در ارزیابی از فعالیت 45 ساله جهاد دانشگاهی با وجود چالش‌های این نهاد علمی گفت: به طور قطع بدون چالش نمی‌توان فعالیت کرد، ولی اصل موضوع این است که بتوانیم چالش‌ها را مدیریت و تهدیدها را به فرصت تبدیل کنیم. به نظر می‌رسد که این نهاد علمی در این زمینه موفق بوده و فعالیت‌های رویان هم در ذیل این نهاد علمی توانست با تحمل و مدیریت چالش‌ها و محدودیت‌ها جایگاه خود را در عرصه ملی و بین‌المللی حفظ کند.

وی درباره مهم‌ترین اقدامات این پژوهشگاه در یک‌سال اخیر و ابتکاراتی که در رویان به ثمر نشست، توضیح داد: سال گذشته توانستیم برنامه حفظ باروری را در زمینه پزشکی تولید مثل، توسعه دهیم. در زمینه کاربرد دانش بنیادی در درمان ناباروری هم گام‌هایی برداشته شد و برای رفع بعضی مشکلات زوج‌های نابارور توانستیم از دانش سلول بنیادی بهره‌مند شویم.

کاربردی کردن سلول‌های بنیادی در بیماری‌های صعب‌العلاج و لاعلاج یکی از دستاورهای اخیر است که در آینده نزدیک موفقیت‌ها اطلاع‌رسانی می‌شود.وثوق افزود: همچنین در زمینه کاربردی کردن سلول‌های بنیادی در بیماری‌های صعب‌العلاج و لاعلاج گام‌های مهم برداشته شده که انشاالله امیدواریم در آینده نزدیک این موفقیت‌ها اطلاع‌رسانی شود.

بهره‌برداری از دستگاه ان جی اس ژنتیکی

وی در بخش دیگری از این گفت‌وگو از برنامه‌های پیش روی پژوهشگاه رویان گفت: امسال برنامه‌هایی را در راستای خدمت بیشتر به زوج‌های نابارور شروع کردیم و از طرفی با راه‌اندازی آزمایشگاه جامعه ژنتیکی بتوانیم از دستگاه ان جی اس (توالی‌یابی نسل جدید) بهره‌برداری کنیم و در کاربردی کردن سلول‌های بنیادی در بیماری‌های لاعلاج و صعب‌العلاج برنامه‌های خود را ادامه دهیم. به نظر می‌رسد که فعالیت رویان در دهه چهارم، دوران شکوفایی آن خواهد بود؛ دورانی که میوه‌های این سرمایه‌گذاری به بار خواهد نشست.

فعالیت بیش از هشت مرکز جهاد دانشگاهی در امر ناباروری

معاون خدمات تخصصی و درمان پژوهشگاه رویان جهاددانشگاهی درباه اینکه فعالیت‌های واحدهای جهاد دانشگاهی در حوزه ناباروری را چگونه می‌بیند و چقدر توانسته پاسخگوی نیازهای جامعه باشد، پاسخ داد: اگر که موضوع سلامت را از موضوع‌های مهم جامعه بدانیم، توفیق داشتیم در ارتقای سلامت در جامعه بویژه در زمینه حل مشکل روزجهای نابارور و توسعه دانش حفظ باروری و کمک به مراکز جهاد دانشگاهی که در امر ناباروری فعال هستند، نقش موثری داشته باشیم.

دستگاه NGS یا توالی‌یابی نسل جدید (Next Generation Sequencing) یک ابزار قدرتمند در زمینه ژنتیک است که برای توالی‌یابی سریع و هم‌زمان میلیون‌ها قطعه DNA یا RNA به کار می‌رود. این تکنیک در تشخیص بیماری‌های ژنتیکی، سرطان‌ها، بیماری‌های نادر و حتی در پزشکی شخصی‌سازی‌شده کاربرد دارد.

وثوق گفت: اکنون بیش از هشت مرکز جهاد دانشگاهی در امر ناباروری در مراکز استان‌ها فعال هستند که برخی از این واحد ها می‌توان به اهواز، اردبیل، کرمانشاه، تبریز و استان مرکزی اشاره کرد که علاوه بر خدمت‌رسانی به بیماران، بستر مناسبی برای رشد علمی و پژوهشی نیز فراهم کرده است.

شبیه‌سازی، سلول‌های بنیادی، درمان ناباروری گام جهادی رویان در رفع نیازهای جامعه

دیگر دستاوردهای رویان

وی در تشریح برخی افتخارات پژوهشگاه رویان گفت: از جمله این دستاوردها می‌توان به از تولد اولین کودک حاصل از روش باروری آزمایشگاهی ivf در تهران، تولد اولین کودک حاصل از روش میکرو اینجکشن در تهران، تولد اولین نوزاد حاصل از جنین فریز شده در کشور، تولد اولین کودک حاصل از روش تشخیص ژنتیکی قبل از لانه‌گزینی جنین در کشور، تولد اولین کودک حاصل از روش مولکولی، افتتاح کلینیک مجازی پیشگیری از یائسگی زودرس، دریافت نشان خدمت در حوزه سلامت از سوی اداره کل سلامت شهرداری تهران به دلیل ارائه خدمات به زوجین نابارور و کمک به بومی‌سازی ابزار انتقال جنین انسان، برنده جایزه برتر پژوهشگاه رویان به عنوان یکی از مراکز درمانی برتر در خدمات گردشگری سلامت بیماران خارجی، راه‌اندازی مرکز فوق تخصصی سلول‌درمانی برای ارائه خدمات درمانی و انجام کارآزمایی‌های بالینی اشاره کرد.

معاون خدمات تخصصی و درمان رویان، تاسیس نخستین بانک سلول‌های بنیادی جنینی و غیر جنینی کشور، تاسیس اولین بانک سلول‌های بنیادی کشور، دستیابی به فناوری انجماد بافت تخمدان، تولید سلول‌های شبکیه چشم از سلول‌های بنیادی، تاسیس مرکز توسعه فناوری محصولات پیشرفته سلولی، تاسیس مرکز شتاب‌دهی و تجاری‌سازی فناور فناوری‌های نوآورانه، استفاده از سلول‌های بنیادی در ترمیم ضایعات استخوانی فک، تولید نخستین حیوان شبیه‌سازی‌شده در خاورمیانه، تاسیس نخستین بانک خصوصی خون بند ناف نوزادان و استفاده از سلول‌های بنیادی برای ترمیم ضایعات قلبی ناشی از سکته برای نخستین بار در کشور را بخش دیگری از این دستاوردهای این پژوهشگاه برشمرد.

وثوق گفت: این پژوهشگاه در انتشار مقالات علمی حوزه تولید مثل و همچنین تربیت نیروی انسانی کشور نیز جایگاه خوبی دارد. این نشان می‌دهد که زیرساخت‌ها در کشور ما به خوبی آماده شده است. بررسی جایگاه مراکز علمی مختلف در دنیا بر اساس مقالات علمی منتشر شده نشان می‌دهد که مراکز علمی ایران از جمله پژوهشگاه رویان جایگاه قابل قبولی دارند و یکی از پژوهشگران ما رتبه پنجم را در عرصه درمان ناباروری مردان کسب کرده است.

ارتباط بین دانشگاه صنعت و جامعه؛ دستاوردی از جهاد دانشگاهی

معاون خدمات تخصصی و درمان پژوهشگاه رویان، یکی از دستاوردهای مهم جهاد دانشگاهی در دهه‌های گذشته را برقراری ارتباط مناسب بین دانشگاه صنعت و جامعه برشمرد.

وثوق معتقد است که جهاد دانشگاهی بر اساس روحیه جهادی و در پاسخ به نیازهای علمی و اجتماعی کشور شکل گرفته و از آغاز تا امروز در عرصه‌های مختلف از فرهنگ و پژوهش تا فناوری و درمان، نقش‌آفرینی کرده است.