مدیرعامل شرکت اکتشاف معادن و صنایع غدیر، با تشریح پروژه‌های متعدد این شرکت در حوزه‌های سنگ‌آهن، طلا، مس، نیکل و فسفات، از سرمایه‌گذاری‌های بزرگ، چالش‌های اجرایی و چشم‌انداز روشن غدیر در توسعه زنجیره معدن و فرآوری سخن گفت. وی تأکید کرد که تأمین منابع مالی، تسریع در صدور مجوزها و حمایت عملی دستگاه‌های اجرایی، سه محور حیاتی برای تحقق اهداف معدنی کشور هستند.
پایگاه خبری شاخص بازار: کمال حسنی، مدیرعامل شرکت اکتشاف معادن و صنایع غدیر، در حاشیه نمایشگاه سمپوزیوم 1404 کیش در گفتگو با نبض اقتصاد درباره روند فعالیت‌های این شرکت گفت: «کار اکتشاف، فرآیندی زمان‌بر و هزینه‌بر است، اما اگر به‌صورت تخصصی انجام شود و به نتیجه برسد، می‌تواند ارزش قابل توجهی برای مجموعه سرمایه‌گذاری ایجاد کند و ما با نگاه ویژه اقتصادی به طرح‌ها، در حوزه‌های مختلفی از جمله سنگ‌آهن، مس، طلا، نیکل، فسفات و سایر عناصر فعالیت می‌کنیم.»
وی افزود: «در سال‌های اخیر، برخی از محدوده‌هایی که در اختیار شرکت قرار گرفته بودند، وارد فاز عملیاتی شدند و خوشبختانه پس از انجام مراحل اکتشاف و اخذ پروانه بهره‌برداری، ذخایر مشخص شد و فرآیند احداث کارخانه و فرآوری آغاز شد. اولین پروژه ما در زمینه سنگ‌آهن بود که اکنون به مرحله تولید رسیده و از روزهای آینده وارد فاز فروش خواهد شد.»
حسنی با اشاره به دشواری‌های فعالیت های معدنی تصریح کرد: «با وجود سختی‌های کار، کم‌کاری برخی دستگاه‌ها و وجود معارضین، ما مجبوریم مسیر را ادامه دهیم و مشکلات را یکی‌یکی حل کنیم. معدن،کار ذاتاً کار دشواری است، اما با تلاش و پیگیری مجدانه و بکارگیری تمام توان علمی و فنی خود، به نتایج خوبی رسیده‌ایم.»
وی درباره پروژه طلای خراسان جنوبی گفت: «عملیات استخراج در یکی از محدوده‌های ما در خراسان جنوبی به پایان رسیده و احداث کارخانه آغاز شده است. بخش عمده‌ای از تجهیزات و ماشین‌آلات به سایت منتقل شده و به نظر می‌رسد تا یک ماه آینده نصب تجهیزات آغاز شود. هم‌زمان با احداث کارخانه، عملیات استخراج نیز ادامه دارد و خاک مورد نیاز در حال دپو شدن است.»
*پایان مرحله اول عملیات اکتشاف پروژه طلای آذربایجان غربی*
مدیرعامل شرکت اکتشاف معادن و صنایع غدیر درباره پروژه طلای آذربایجان غربی نیز اظهار داشت: «در این منطقه، مرحله اول عملیات اکتشاف به پایان رسیده و ذخیره خوبی شناسایی شده است. در حال حاضر در تلاش هستیم زمین کارخانه را از منابع طبیعی تحویل بگیریم و کلنگ‌زنی را آغاز کنیم. تفاوت این پروژه با طلای خراسان جنوبی در نوع تجهیزات است؛ در خراسان جنوبی از ماشین‌آلات چینی استفاده شده، اما در آذربایجان غربی قرار است تجهیزات کاملاً داخلی باشد. هرچند سرعت اجرای پروژه با تجهیزات داخلی ممکن است کمتر باشد، اما هزینه‌ها پایین‌تر خواهد بود.»
وی درباره پروژه نیکل در استان فارس نیز گفت: «این پروژه نخستین طرح نیکل در کشور است. اگر عملیات اکتشاف تکمیلی به نتیجه برسد و ذخیره مناسبی شناسایی شود، احداث کارخانه نیکل را در دستور کار قرار خواهیم داد. این پروژه هم از نظر اشتغالزایی و هم از نظر تأمین نیاز داخلی کشور در صنایع مختلف اهمیت زیادی دارد.»
حسنی ادامه داد: «در استان کهگیلویه و بویراحمد نیز پروژه «فسفات چُرام» را داریم که عملیات اکتشاف آن به پایان رسیده است و در حال برنامه‌ریزی برای احداث کارخانه کنسانتره فسفات و پرعیارسازی هستیم که اگر این پروژه به نتیجه برسد، هم تعهدات گذشته ما محقق می‌شود و هم زمینه اشتغالزایی در منطقه فراهم خواهد شد.»
وی درباره فعالیت‌های شرکت در حوزه مس گفت: «در استان‌های آذربایجان شرقی و کرمان، چندین محدوده معدنی در اختیار داریم که بیشتر تمرکز ما روی مس است، هرچند احتمال وجود طلا نیز در برخی از این محدوده‌ها وجود دارد. هدف‌گذاری شرکت برای ورود جدی‌تر به حوزه مس و طلا انجام شده و دو محدوده طلای خوب در اختیار داریم که منتظر احداث کارخانه هستند.»
حسنی گفت: «محدوده‌های دیگر ما در حوزه مس هنوز در مراحل اکتشاف هستند و به نظر می‌رسد حداقل یک سال زمان نیاز باشد تا بتوانیم درباره ذخایر و احداث کارخانه تصمیم‌گیری کنیم.»
*واردات تجهیزات معدنی با مشکلاتی همراه است*
مدیرعامل شرکت اکتشاف معادن و صنایع غدیر، درباره حجم پروژه‌های در دست اقدام این شرکت توضیح داد: «در حال حاضر حدود 14 تا 15 پروژه جداگانه در دست داریم که هرکدام در مرحله‌ای از اکتشاف یا استخراج قرار دارند. یکی از این پروژه‌ها مربوط به کروم در جنوب استان کرمان است که عملیات استخراج آن آغاز شده، البته حجم استخراج فعلاً بالا نیست. در کنار آن، در حال مذاکره برای واگذاری اکتشاف تکمیلی یا شرکت در مزایده‌های جدید هستیم، اما همان‌طور که قبلاً هم اشاره کردم، تمرکز اصلی ما روی مس و طلاست.»
وی در پاسخ به این پرسش که آیا ناترازی انرژی بر روند اکتشاف تأثیر گذاشته، گفت: «عملیات اکتشاف ارتباط مستقیمی با ناترازی انرژی، به‌ویژه برق و گاز، ندارد. برخلاف کارخانه‌های تولیدی که وابسته به انرژی هستند، فعالیت‌های اکتشافی ما تا زمان احداث کارخانه‌ها از این ناترازی تأثیر نمی‌پذیرد. خوشبختانه تاکنون در این زمینه مشکل خاصی نداشته‌ایم و در مورد سوخت هم با توجه به پروانه‌های موجود، سهمیه مشخصی به ما اختصاص داده شده که کفایت می‌کند.»
حسنی درباره چالش‌های حمل‌ونقل و واردات تجهیزات معدنی نیز اظهار داشت: «با توجه به شرایط تحریمی، واردات تجهیزات معدنی با مشکلاتی همراه است، اما در حوزه اکتشاف، خوشبختانه ماشین‌آلات مورد نیاز در داخل کشور موجود است. یکی از شرکت‌های پیمانکاری ما که حدود دو سال پیش تأسیس شد، در یک سال اخیر ناوگان خود را تکمیل کرده و هم در زمینه حفاری و هم استخراج فعال است. این شرکت در اکثر محدوده‌های ما عملیات انجام داده و تاکنون مشکلی نداشته‌ایم.»
وی افزود: «البته شرکت‌های پیمانکار ممکن است در واردات برخی اقلام مصرفی با دشواری‌هایی مواجه شوند، اما این مشکلات آن‌قدر جدی نیستند که پروژه را متوقف کنند. تجهیزات مورد نیاز زمان‌بر نیستند و در کشور پیمانکاران توانمندی داریم که می‌توانند عملیات را به‌خوبی پیش ببرند.»
مدیرعامل شرکت اکتشاف معادن و صنایع غدیر درباره انتقال تجهیزات کارخانه‌ها از چین نیز گفت: «در مورد کارخانه‌ها، انتقال تجهیزات از چین با کمی تأخیر انجام شد. به‌دلیل تحریم‌های اخیر، زمان حمل از 30 روز به حدود 60 روز افزایش یافت. تاکنون دو محموله وارد شده و در حال ترخیص است، محموله سوم نیز بازرسی شده و تا 15 تا 20 روز آینده بارگیری می‌شود. انتظار داریم تا دو ماه آینده همه تجهیزات به محل برسند.»
وی درباره میزان سرمایه‌گذاری شرکت در حوزه اکتشاف گفت: « اگر بخواهیم برآوردی از ارزش سرمایه‌گذاری ارائه کنیم، باید بگویم که تاکنون بیش از یک همت در بخش اکتشاف سرمایه‌گذاری شده است. برای احداث کارخانه‌ها نیز هر پروژه بین دو و نیم تا سه همت سرمایه نیاز دارد.»
حسنی ادامه داد: «دو کارخانه طلایی که در حال احداث هستند، در مجموع به حدود شش همت سرمایه‌گذاری نیاز دارند. یکی از آن‌ها عملیات اجرایی‌اش آغاز شده و تأمین مالی شده، اما دومی هنوز در مرحله تأمین منابع است. هدف ما این است که از محل تولید این کارخانه‌ها، درآمد حاصل را وارد چرخه توسعه کنیم تا بتوانیم پروژه‌های بعدی را نیز پیش ببریم.»
وی درباره مدل اقتصادی شرکت گفت: «مدل ما این است که از یک‌سو عملیات اکتشاف انجام شود، از سوی دیگر کارخانه احداث شود و درآمد حاصل از تولید، مجدداً در چرخه توسعه سرمایه‌گذاری شود. این مدل باعث می‌شود بتوانیم به‌صورت پایدار در حوزه اکتشاف و بهره‌برداری فعالیت کنیم.»
حسنی درباره چشم‌انداز شرکت در تسریع فرآیند اکتشاف و بهره‌برداری گفت: «واقعیت این است که فرآیند اکتشاف تا بهره‌برداری زمان‌بر است و بسیاری از پروژه‌ها به نتیجه نمی‌رسند. اما با توجه به اینکه هلدینگ غدیر یک مجموعه قدرتمند و باسابقه است، ما چشم‌انداز روشنی داریم. تلاش می‌کنیم با استفاده از ظرفیت‌های موجود، این مسیر را با زمان کمتر و کیفیت بالاتر طی کنیم.»
*مهم‌ترین عامل در پروژه ها تأمین منابع مالی است*
مدیرعامل شرکت اکتشاف معادن و صنایع غدیر، در ادامه گفت‌وگوی خود با نبض اقتصاد درباره الزامات مدیریت پروژه‌های معدنی تصریح کرد: «اگر بخواهیم این پروژه‌ها را به‌درستی کنترل و مدیریت کنیم، مهم‌ترین عامل، تأمین منابع مالی است و البته از نظر فنی و تخصصی، عملیات اکتشاف باید دقیقاً مطابق با استانداردهای تعریف‌شده انجام شود. این فرآیند ذاتاً زمان‌بر است و رسیدن به نتیجه در حوزه اکتشاف، زمان خاص خود را می‌طلبد.»
وی افزود: «هرچقدر منابع بیشتری در اختیار داشته باشیم، می‌توانیم برخی مراحل را به‌صورت موازی پیش ببریم. مثلاً پس از پایان مراحل پی‌جویی، جمع‌آوری اطلاعات، تهیه نقشه‌های ژئوشیمی و ژئوفیزیک، می‌توان عملیات حفاری را با سرعت بالاتر و ماشین‌آلات بیشتر آغاز کرد. اما باز هم همه‌چیز به تأمین منابع بستگی دارد. اگر منابع کافی نباشد، زمان پروژه قابل مدیریت نیست.»
حسنی با تأکید بر ضرورت طی کامل مراحل تخصصی گفت: «اگر مراحل اکتشاف ناقص انجام شود، نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود و هزینه‌ها بی‌ثمر خواهند بود. اکتشاف همیشه با ریسک همراه است. اگر انتخاب اولیه محدوده بر اساس اطلاعات دقیق و شناخت درست انجام شود، احتمال موفقیت بالا می‌رود. اما تا زمانی که حفاری انجام نشود، نمی‌توان با قطعیت درباره وجود ذخیره اقتصادی صحبت کرد یا وارد فاز احداث کارخانه شد.»
وی ادامه داد: «برخی تصور می‌کنند می‌توان با حذف یا ساده‌سازی مراحل، سریع‌تر به نتیجه رسید. اما این‌طور نیست. اگر اطلاعات ناقص باشد، طرح اقتصادی شکل نمی‌گیرد و سرمایه‌گذاری بی‌نتیجه خواهد بود. احداث کارخانه بدون اثبات وجود ذخیره، یک سرمایه‌گذاری غیرمولد است که نه اشتغال ایجاد می‌کند و نه بازگشت سرمایه دارد.»
مدیرعامل شرکت غدیر درباره چشم‌انداز آینده گفت: «ایران از نظر منابع خاکی ظرفیت بسیار بالایی دارد و غدیر هم خود را متعهد کرده که در راستای تأمین این منابع حرکت کند. اگر با همین قدرت و حمایتی که تکلیف شده جلو برویم، آینده روشنی در انتظار مجموعه غدیر است. هم تجربه خوبی در این مسیر کسب شده و هم از نظر نرم‌افزاری و سخت‌افزاری آمادگی داریم.»
وی افزود: «در حال حاضر زنجیره فولاد در مجموعه غدیر کامل شده و تمرکز ما روی دو حوزه اصلی یعنی طلا و مس است. حوزه طلا از نظر اقتصادی بسیار جذاب است و همه کارشناسان بر این موضوع اذعان دارند. اما این حوزه نیازمند حمایت جدی است. ما بازوی اجرایی سیاست‌گذاران هستیم و قبل از احداث کارخانه، باید مراحل اکتشاف به‌طور کامل انجام شود.»
حسنی درباره موانع اداری و تأثیر آن بر زمان پروژه‌ها گفت: «بزرگ‌ترین حمایتی که می‌توان از ما کرد، تسریع در صدور مجوزهاست. بیشترین زمان از دست‌رفته ما در فرآیند دریافت مجوزهاست. وقتی مجوز صادر نمی‌شود، تمام تجهیزات، امکانات و سرمایه‌گذاری متوقف می‌ماند. منابع طبیعی، محیط زیست، اداره صنعت و حتی تخصیص سهمیه‌های انرژی مثل گازوئیل، هرکدام با سازوکار متفاوتی عمل می‌کنند و این پراکندگی ما را اذیت می‌کند.»
وی با اشاره به چالش‌های محلی افزود: «معارضان محلی هم چالش بزرگی هستند. گاهی رفع معارض از حفاری در مناطق صعب‌العبور سخت‌تر است. این موضوع خودش به یک پروژه مستقل تبدیل شده است. اگر دولت واقعاً قصد حمایت از تولید را دارد، دستگاه‌های اجرایی در استان‌ها باید با سرعت و هماهنگی بیشتری عمل کنند.»
در پایان، حسنی گفت: «ما نیروی انسانی متخصص، ماشین‌آلات و تجربه داریم و مسیرمان مشخص است. تنها انتظارمان این است که صدور مجوزها به‌موقع انجام شود. تأخیر در این بخش، پروژه‌های ما را به تعویق می اندازد و هزینه‌ها را بالا می‌برد. امیدواریم فاصله میان حرف و عمل دستگاه‌های اجرایی دولت کمتر شود تا بتوانیم با قدرت بیشتری مسیر توسعه را ادامه دهیم.»